De Belgische Vereniging voor Paleontologie (BVP), het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN-IRScNB) en de stad Dendermonde sloegen eind maart 2017 de handen in elkaar om de oudste inwoner van Dendermonde terug op te frissen. Het prachtig bewaarde fossiel skelet van de wolharige mammoet (Mammuthus primigenius) in het vleeshuismuseum op de grote markt was dringend aan een restauratiebeurt toe.

 Het skelet had erg te lijden gekregen onder pyrietrot, zoutbloei en uitdrogingsbarsten. De Belgische Vereniging voor Paleontologie nam de taak op zich om dit uniek skelet terug in ere te herstellen. Samenwerking is voor dit restauratieproject cruciaal geweest.

Dag 1

Op deze eerste dag van de mammoet make-over komen vele maanden van voorbereidend werk samen. De logistieke organisatie en goede planning zijn van cruciaal belang geweest. De eerste dag werden de halswervels en voorpoten afgebroken om te herstellen. Alle medewerkers kregen eerst een inleiding in de verschillende praktische stappen van het restauratieproces.
Op het einde van de dag is er al heel wat vooruitgang geboekt, en de meest problematische botten zijn dan ook direct onder handen genomen. Dank zij de ervaring van KBIN medewerkster Cecilia Cousin, alsook de gedrevenheid van het hele team hebben we deze eerste dag afgesloten met een goed gevoel en veel vooruitgang. Er is nog veel werk maar iedereen is optimistisch.

Dag 2

De werken schieten goed op, en als resultaat werden vandaag de eerste gerestaureerde botten terug op het metalen frame gezet, dat op zijn beurt ook werd afgekuist, en bijgeschilderd. Graag zetten we voor dit geduldig werkje iemand in de kijker die zich met veel passie inzet voor de restauratie. Vandaag is dit trouw BVP lid: Jef Segers. Jef heeft jarenlange ervaring met de preparatie van fossiele botten, en dan voornamelijk van walvisachtigen uit de Antwerpse bodem. Met veel geduld en vaste hand heeft Jef vandaag een groot deel fossiele botten een tweede jeugd gegeven. Pyrietbestrijding op fossielen die zwaar aangetast zijn vormen een hele uitdaging. Elk bot moet individueel geanalyseerd worden en in wederzijds overleg besluiten we wat de nodige stappen zijn, (of welke stappen van het restauratieproces we moeten herhalen) om elk bot de chemische behandeling te geven die het verdient.

Dag 3

 Halfweg de eerste week en op het einde van de dag is bijna 3/4 van het werk gedaan. Vandaag kregen we echter wat tegenslag te verduren met een roestige beugel die het begaf onder het gewicht van een humerus (opperarmbeen). Gelukkig kunnen we via Carolien van Hecke, de Directeur van de Dendermondse Stedelijke Musea rekenen op de technische interventie van een ervaren lasser die alles weer aan elkaar wist te zetten. Vandaag staat niemand minder dan Cecilia Cousin in de spotlights. Als ervaringsdeskundige in het monteren en behandelen van pyrietfossielen aan het KBIN-IRScNB heeft ze de nodige ervaring en talent om de kurkdroge en fragiele wervels van de mammoet een heilzaam badje te geven na jaren van uitdroging.

Dag 4

Vandaag werden de laatste wervels en ribben gemonteerd en steviger vastgemaakt dan voorheen. Dankzij de vele handen die zitten we zelfs voor op schema. Ongeveer 90% van het totale skelet is vandaag afgewerkt. We kregen in de loop van de namiddag ook bezoek van Annelise Folie (conservator van de paleontologische collecties KBIN), om de evolutie van de werken te volgen. Morgen is er dan eindelijk tijd voor de eerste publieksdag. En het restauratieteam heeft er zin in om de bezoekers deelgenoot te maken van dit uniek project.

Dag 5

Een drukke publieksdag met niet minder dan 256 bezoekers die de mammoet en het preparatieteam kwamen bewonderen. Ook Hugo De Potter, de ontdekker van de mammoet kwam langs om de werken te volgen. Samen met de ploeg van het Het Journaal en enkele bezoekers waren de aanwezigen rond 16h00 dan ook getuige van het laatste dijbeen (femur) dat terug zijn plaats op de stelling mocht innemen.

Vandaag staat Guy Jaumonet in de kijker. Deze sympathieke chauffeur van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen blijkt een bijzondere gave te bezitten voor het restaureren van mammoetfossielen. We bedanken hem dan ook voor zijn inzet, leuke polaroidfoto’s en sympathieke medewerking deze week. Ook danken we alle bezoekers jong en oud voor hun vele vragen en interesse in de werkzaamheden op de zolder van het Vleeshuismuseum.

Dag 6

 De mammoet is voor de volle 100% afgewerkt. De laatste kleine laagjes vernis vonden hun weg naar het statige skelet van de ijstijdkoning, die weer vol trots mag waken over de zolder van het vleeshuismuseum. BVP bestuurslid Koen Peeters voorzag vandaag ook het statief van een likje verf.  

Inhuldiging

Op woensdag 29 maart om 17h00 vindt de persvoorstelling plaats in het stadhuis van Dendermonde en p 01 april 2017 wordt het museum heropened voor het grote publiek.

Dankwoord

We danken alle aanwezigen en medewerkers, voor hun komst op de persdag en officiële inhuldiging van de mammoet van Dendermonde. Dankzij dit project kunnen jong en oud zich vanaf 1 april opnieuw vergapen aan het statige skelet van de ijstijdkoning op de zolder van het Vleeshuismuseum. Bijzondere dank gaat uit naar Internationaal mammoetexpert en medewerker van het natuurhistorisch museum Rotterdam: Dick Mol, KBIN medewerkster en pyrietexpert: Cecilia Cousin, Directeur van de Stedelijke Musea van Dendermonde Carolien Van Hecke en het Dendermondse stadsbestuur en schepencollege, KBIN communicatiewetenschapper Reinout Verbeke, mammoetontdekker Hugo De Potter en alle medewerkers aan het restauratieproject voor de fantastische avond. Het Belgisch paleontologisch patrimonium dankt jullie allen.

Een opmerkelijke vondst

We voegen hierbij nog een aantal exclusieve opnames toe van de fossiele vliegpoppen die we de laatste dagen hebben teruggevonden in het sediment van de twee mammoetschedels. We kunnen al meegeven dat één van de poppen overeenkomt met de subarctische aasvlieg (Protophormia terraenovae), die reeds werden beschreven door Prof. dr. Achilles Gautier in 1975. In het andere geval gaat het om een tot nog toe onbekende soort.